هیدرآدنیت چرکی (Hidradenitis suppurativa) یک بیماری التهابی مزمن پوست است که با تشکیل آبسه‌های زیر جلدی، ندول‌ها (گره‌های کوچک) و فیستول‌های چرکی در نواحی‌ای که غدد عرق آپوکرین قرار دارند، مانند زیر بغل، کشاله ران، باسن و زیر سینه‌ها، مشخص میشود. این بیماری باعث ایجاد التهاب و تشکیل توده‌های دردناک در این مناطق میشود و معمولاً به صورت مزمن و طولانی‌مدت ادامه دارد.
فهرست موضوعات
هیدرآدنیت چرکی چه علائمی دارد
هیدرآدنیت چرکی با علائم زیر مشخص میشود:
آبسه‌ها و ندول‌های دردناک: این ضایعات معمولاً در مناطق بدن که غدد عرق آپوکرین قرار دارند، ظاهر می‌شوند.
فیستول‌ها و سینوس‌های چرکی: مجاری زیر پوستی که ممکن است به سطح پوست باز شده و چرک ترشح کنند.
جوش‌های عمیق و چرکی: این جوش‌ها عمقی‌تر و مقاوم‌تر از جوش‌های معمولی هستند.
اسکارها و جای زخم‌ها: ضایعات پوستی می‌توانند به مرور زمان منجر به تشکیل اسکار و تغییرات ساختاری دائمی در پوست شوند.
ترشح چرک و بوی نامطبوع: فیستول‌ها و آبسه‌ها ممکن است باعث ترشح چرک و ایجاد بوی نامطبوع شوند.
چه دلایلی باعث ایجاد هیدرادنیت میشود
هیدرآدنیت چرکی (Hidradenitis suppurativa) دلایل متعددی دارد که به طور کامل شناخته نشده‌اند، اما برخی از عوامل مرتبط با این بیماری عبارتند از:
عوامل ژنتیکی: استعداد ژنتیکی می‌تواند نقش مهمی در بروز این بیماری داشته باشد، و هیدرآدنیت چرکی ممکن است در خانواده‌ها به صورت ارثی دیده شود.
عوامل هورمونی: تغییرات هورمونی به ویژه در دوران بلوغ یا در طی سیکل‌های قاعدگی می‌توانند باعث تشدید علائم شوند.
عوامل ایمونولوژیک: اختلالات در سیستم ایمنی بدن می‌توانند منجر به التهاب مزمن در نواحی تحت تاثیر شوند.
عوامل محیطی و سبک زندگی:
چاقی: اضافه وزن و چاقی می‌تواند باعث افزایش فشار و اصطکاک در مناطق مبتلا شود.
سیگار کشیدن: سیگار کشیدن با افزایش خطر بروز و شدت بیماری مرتبط است.
انسداد غدد عرق آپوکرین: انسداد و التهاب غدد عرق آپوکرین می‌تواند منجر به تشکیل آبسه‌ها و فیستول‌ها شود.
باکتری‌ها: اگرچه باکتری‌ها معمولاً علت مستقیم نیستند، عفونت‌های باکتریایی ثانویه می‌توانند علائم را تشدید کنند.
توجه به این عوامل می‌تواند به مدیریت بهتر بیماری و کاهش شعله‌ور شدن علائم کمک کند.
روش های تشخیص هیدرادنیت
تشخیص هیدرآدنیت چرکی معمولاً بر اساس تاریخچه پزشکی بیمار و معاینه فیزیکی انجام میشود. روش‌های تشخیصی شامل موارد زیر است:
معاینه بالینی: پزشک با مشاهده و لمس ضایعات پوستی در نواحی مشخصی از بدن (مانند زیر بغل، کشاله ران و باسن) به تشخیص بیماری کمک می‌کند.
تاریخچه پزشکی: پزشک از بیمار درباره علائم، شدت و مدت زمان بروز آنها، سابقه خانوادگی بیماری‌های مشابه و عوامل مرتبط مانند چاقی یا سیگار کشیدن سوال می‌کند.
آزمایش‌های تکمیلی:
کشت باکتری: نمونه‌برداری از چرک یا ترشحات ضایعات برای بررسی وجود عفونت‌های باکتریایی ممکن است انجام شود.
بیوپسی پوست: در برخی موارد، نمونه‌برداری از پوست برای بررسی میکروسکوپی و تأیید تشخیص ممکن است ضروری باشد.
تصویربرداری:
اولتراسونوگرافی: می‌تواند برای مشاهده ساختارهای زیر پوستی و بررسی وجود آبسه‌ها یا فیستول‌ها کمک‌کننده باشد.
MRI: در موارد پیچیده‌تر، ام آر آی برای ارزیابی دقیق‌تر عمق و وسعت ضایعات استفاده میشود.
تشخیص زودهنگام و دقیق هیدرآدنیت چرکی می‌تواند به مدیریت بهتر بیماری و کاهش شدت علائم کمک کند.
هیدرادنیت چرکی چه عوارضی دارد
هیدرآدنیت چرکی می‌تواند منجر به عوارض متعددی شود که در زیر به توضیح هر یک از این عوارض پرداخته شده است:
حفره‌های عمیق عفونت (آبسه):
آبسه‌ها به صورت توده‌های دردناک و پر از چرک در زیر پوست تشکیل می‌شوند. این آبسه‌ها می‌توانند بسیار دردناک باشند و به صورت مکرر عود کنند، منجر به ترشح چرک و عفونت مداوم شوند.
مشکل در حرکت به دلیل بافت اسکار:
تشکیل اسکارها (بافت‌های جوش‌خورده) و فیبروز (سفت شدن بافت‌ها) در نواحی تحت تاثیر می‌تواند منجر به محدودیت در حرکت و انعطاف‌پذیری شود، به ویژه در مناطقی مانند زیر بغل و کشاله ران که به حرکت اندام‌ها مرتبط هستند.
معابر توخالی داخل بدن (فیستول):
فیستول‌ها کانال‌های غیر طبیعی هستند که بین پوست و سایر ساختارهای بدن ایجاد می‌شوند. این معابر می‌توانند باعث درد، عفونت و ترشح مزمن شوند و معمولاً نیاز به مداخلات جراحی دارند.
مشکلات غدد لنفاوی:
التهاب و عفونت مزمن می‌تواند باعث تورم و انسداد غدد لنفاوی شود. این امر ممکن است منجر به لنفادنیت (التهاب غدد لنفاوی) یا لنف‌اِدِم (تورم ناشی از تجمع لنف) شود.
آرتروز:
التهاب مزمن ناشی از هیدرآدنیت چرکی ممکن است به مفاصل گسترش یابد و باعث آرتروز و درد مفاصل شود. این حالت می‌تواند محدودیت‌های حرکتی و مشکلات بیشتری در زندگی روزمره ایجاد کند.
سرطان پوست (کارسینوم سلول سنگفرشی):
در موارد نادر، التهاب مزمن و عفونت‌های مکرر می‌تواند منجر به سرطان پوست، به ویژه کارسینوم سلول سنگفرشی، در نواحی مبتلا شود. این نوع سرطان پوست می‌تواند خطرناک باشد و نیاز به درمان فوری دارد.
افسردگی و انزوا:
زخم مزمن، بوی نامطبوع ناشی از ترشحات چرکی و مشکلات زیبایی مرتبط با ضایعات پوستی می‌تواند منجر به مشکلات روانی مانند افسردگی، اضطراب و انزوای اجتماعی شود. بیماران ممکن است از حضور در جمع‌ها و فعالیت‌های اجتماعی اجتناب کنند و کیفیت زندگی‌شان به شدت تحت تاثیر قرار گیرد.
هیدرآدنیت چرکی علاوه بر مشکلات فیزیکی، تأثیرات عمیقی بر روان و کیفیت زندگی بیماران دارد. مدیریت صحیح بیماری و مشورت با متخصصان می‌تواند به کاهش این عوارض و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.
آیا بیماری هیدرادنیت چرکی مسری است
نه، هیدرآدنیت چرکی یک بیماری مسری نیست. این بیماری به دلیل التهاب غدد عرق آپوکرین و انسداد فولیکول‌های مو در نواحی خاصی از بدن رخ می‌دهد و ارتباطی با عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی ندارد که از فردی به فرد دیگر منتقل شود.
علت دقیق هیدرآدنیت چرکی به طور کامل شناخته نشده است، اما عوامل ژنتیکی، هورمونی، و ایمنی بدن در بروز آن نقش دارند. بنابراین، تماس مستقیم با ضایعات پوستی یا ترشحات چرکی این بیماری نمی‌تواند باعث انتقال آن به دیگران شود.
مدیریت و پیشگیری
رعایت بهداشت و مراقبت‌های شخصی می‌تواند به مدیریت علائم و جلوگیری از عفونت‌های ثانویه کمک کند. برخی از اقدامات مفید شامل:
رعایت بهداشت شخصی: تمیز نگه داشتن نواحی مبتلا و استفاده از صابون‌های ملایم.
پوشیدن لباس‌های گشاد و نخی: برای کاهش اصطکاک و تحریک پوست.
اجتناب از اصلاح موها در نواحی مبتلا: تا حد ممکن از اصلاح و تراشیدن موها در نواحی مبتلا خودداری کنید تا از تحریک بیشتر پوست جلوگیری شود.
مراقبت از زخم‌ها و ضایعات: استفاده از پانسمان‌های مناسب و تغییر منظم آنها برای جلوگیری از عفونت.
با مدیریت مناسب و همکاری با پزشک، بیماران می‌توانند علائم خود را کنترل کرده و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.
هیدرادنیت چرکی چگونه درمان میشود
درمان هیدرآدنیت چرکی به شدت و مرحله بیماری بستگی دارد و می‌تواند شامل داروها، تغییرات سبک زندگی و جراحی باشد. هدف از درمان کاهش التهاب، کنترل عفونت، تسکین درد و جلوگیری از عود بیماری است.
درمان‌های دارویی
آنتی‌بیوتیک‌ها:
خوراکی: برای کنترل عفونت‌های باکتریایی و کاهش التهاب استفاده می‌شوند.
موضعی: می‌توانند برای کاهش تعداد باکتری‌ها در سطح پوست مؤثر باشند.
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): برای کاهش درد و التهاب استفاده می‌شوند.
هورمون‌درمانی: در برخی موارد، تغییرات هورمونی می‌تواند علائم را بهبود بخشد.
بیولوژیک‌ها و داروهای ایمونوساپرسور: این داروها با کاهش فعالیت سیستم ایمنی به کنترل التهاب کمک می‌کنند. نمونه‌هایی شامل:
آدالیمومب (Adalimumab): یک داروی بیولوژیک که می‌تواند در موارد شدید مؤثر باشد.
رتینوئیدها: این داروها که معمولاً برای درمان آکنه استفاده می‌شوند، می‌توانند در کاهش التهاب و جلوگیری از تشکیل ضایعات جدید مفید باشند.
تغییرات سبک زندگی
کاهش وزن: در صورت چاقی، کاهش وزن می‌تواند فشار و اصطکاک در نواحی مبتلا را کاهش دهد.
ترک سیگار: سیگار کشیدن با تشدید بیماری مرتبط است، بنابراین ترک سیگار می‌تواند علائم را بهبود بخشد.
پوشیدن لباس‌های گشاد و نخی: این کار می‌تواند به کاهش اصطکاک و تحریک پوست کمک کند.
درمان‌های جراحی
جراحی فیستول‌ها: در موارد شدید، حذف فیستول‌ها و سینوس‌های عفونی ممکن است لازم باشد.
لیزر درمانی: برای از بین بردن غدد عرق آسیب‌دیده و کاهش عود بیماری می‌تواند مؤثر باشد.
برداشتن وسیع ناحیه مبتلا: در موارد بسیار شدید، جراحی برای برداشتن کامل ناحیه آسیب‌دیده و پیوند پوست ممکن است ضروری باشد.
اهمیت تشخیص زودهنگام
تشخیص زودهنگام و شروع به موقع درمان می‌تواند به کاهش شدت و تعداد شعله‌ور شدن بیماری کمک کند و از تشکیل اسکار و فیستول‌های پیچیده جلوگیری نماید. با مدیریت مناسب و همکاری با پزشک، بسیاری از بیماران می‌توانند کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند و علائم را کنترل کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم
بیماران مبتلا به هیدرآدنیت چرکی باید در مواقع زیر به پزشک مراجعه کنند:
ظهور علائم اولیه: در صورت مشاهده توده‌های دردناک، جوش‌های عمیق یا آبسه‌های چرکی در نواحی زیر بغل، کشاله ران، باسن یا زیر سینه‌ها.
عدم بهبود ضایعات: اگر ضایعات پوستی پس از چند هفته بهبود نیافتند یا به درمان‌های خانگی پاسخ ندادند.
افزایش تعداد یا شدت ضایعات: در صورت افزایش تعداد آبسه‌ها یا فیستول‌ها و شدت درد و التهاب.
ترشح چرک و بوی نامطبوع: اگر ترشحات چرکی و بوی نامطبوع وجود داشته باشد که بهبود نمی‌یابند یا بدتر می‌شوند.
مشکلات حرکتی: در صورت بروز مشکل در حرکت به دلیل اسکارها یا التهاب شدید.
علائم عفونت شدید: مانند تب، تورم شدید، قرمزی و گرمی در نواحی تحت تاثیر.
افسردگی و مشکلات روانی: اگر بیماری باعث افسردگی، اضطراب یا مشکلات روانی دیگر شده باشد.
تغییر در شکل یا رنگ ضایعات: در صورت مشاهده تغییرات غیرعادی در شکل، رنگ یا اندازه ضایعات که ممکن است نشانه‌های نادرتر مانند سرطان پوست باشد.
عدم تحمل درد: اگر درد ناشی از ضایعات قابل تحمل نباشد و فعالیت‌های روزانه را مختل کند.
بررسی و مدیریت مداوم: برای اطمینان از مدیریت مناسب بیماری و بررسی منظم پیشرفت یا عوارض احتمالی.
مراجعه به پزشک درمان زخم می‌تواند به تشخیص زودهنگام، جلوگیری از بدتر شدن بیماری و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک کند. پزشک ممکن است درمان‌های مختلفی مانند داروها، جراحی یا تغییرات سبک زندگی را پیشنهاد دهد تا علائم و عوارض بیماری را کنترل کند.
