عفونت زخم چیست و چگونه درمان میشود

عفونت زخم زمانی ایجاد می‌شود که میکروب‌ها یا مواد آلوده به بافت زخم وارد شوند و به تکثیر میکروب‌ها در این منطقه منجر شوند. عفونت زخم می‌تواند به تنظیم نامناسب و آسیب به بافت‌های زخمی منجر شده و فرآیند ترمیم را تا حدی تأخیر دهد.

نوع میکروب‌هایی که عفونت زخم ایجاد می‌کنند،می‌تواند متنوع باشد.معمولاً عفونت زخم توسط باکتری‌ها نظیر استافیلوکوک، استرپتوکوک، و پسودوموناس ناشی می‌شود. همچنین، ویروس‌ها و قارچ‌ها هم می‌توانند عامل عفونت زخم باشند.

علائم عفونت زخم ممکن است شامل موارد زیر باشند:

قرمزی در محیط زخم.
تورم و گرمی در منطقه زخمی.
درد و تحریک در منطقه زخم.
ترشحات غیرعادی از زخم، مانند مایعات پیاپی یا چرکی.
تب و لرز.
برش سطحی – عفونت فقط پوست و بافت زیر جلدی برش را درگیر می کند.
برش عمیق – عفونت بافت های عمیق مانند لایه های صورت و ماهیچه ها را درگیر می کند.
ارگان/فضا – عفونت شامل هر بخشی از آناتومی در اندام‌ها و فضاهایی به جز برش است که در حین عمل باز شده یا دستکاری شده است.

درمان انواع عفونت زخم

عفونت زخم باید با دقت و به وسیله پزشک معالج مورد ارزیابی و درمان قرار گیرد. درمان عفونت زخم ممکن است شامل تمیز کردن زخم، تجویز داروهای ضد باکتری، و مراقبت‌های ترمیمی خاصی باشد. اگر علائم عفونت زخم را مشاهده می‌کنید، به پزشک خود مراجعه کنید تا درمان مناسب انجام شود و جلوی تعقیب عفونت گرفته شود.

اگرچه این تعریف از عفونت زخم محدود به مواردی است که از یک برش جراحی ایجاد می شود، یک تعریف گسترده تر و کلی تر، عفونت زخم ناشی از آسیب فیزیکی پوست در نتیجه ترومای نفوذی گیاهان، حیوانات، اسلحه، چاقو است. یا اشیاء دیگر زخم ها تداوم پوست را می شکنند و به ارگانیسم ها اجازه دسترسی به بافت ها و ایجاد عفونت را می دهند.

عفونت‌های ناشی از زخم‌های جراحی یکی از شایع‌ترین عفونت‌های بیمارستانی است و یکی از علل مهم مرگ و میر است. از این رو، تمرکز این مقاله بر شناخت و مدیریت عفونت های زخم جراحی است.

تعریف عفونت زخم جراحی چیست؟

عفونت زخم / محل جراحی با معیارهای زیر تعریف می شود. عفونت باید ظرف 30 روز پس از عمل جراحی رخ دهد و حداقل یکی از موارد زیر باید رخ دهد:

ترشحات چرکی از محل جراحی
ترشحات چرکی از زخم یا درن که در زخم قرار می گیرد
ارگانیسم های جدا شده از کشت زخم به طور آسپتیک
باید حداقل یکی از علائم و نشانه های عفونت باشد – درد یا حساسیت، تورم موضعی، یا قرمزی/گرما.

سایر علائم عفونت زخم عبارتند از:

بهبودی تاخیری که قبلاً پیش بینی نشده بود.
تغییر رنگ بافت ها هم در داخل و هم در حاشیه زخم.
بوی غیر طبیعی از محل زخم می آید.
علیرغم مراقبت و مدیریت مناسب، بافت گرانوله‌ای شکننده و خونریزی‌دهنده.
لنفانژیت، خط قرمزی که از زخم منشاء می گیرد و منجر به تورم غدد لنفاوی حساس می شود که ناحیه آسیب دیده را تخلیه می کند.

عفونت محل جراحی شامل آبسه بخیه، عفونت اپیزیوتومی، اسکار ختنه نوزاد یا زخم سوختگی حرارتی عفونی نمی شود.

چه چیزی باعث عفونت زخم می شود

عفونت زخم می‌تواند به دلیل ورود میکروب‌ها به زخم ایجاد شود. عوامل مختلفی می‌توانند باعث ورود و تکثیر میکروب‌ها در زخم شوند. در زیر عواملی که ممکن است به عفونت زخم منجر شوند آورده شده است:

آلودگی محیطی: اگر زخم در معرض محیط‌های آلوده باشد، میکروب‌ها به طور مستقیم به زخم وارد شده و عفونت ایجاد می‌کنند. این میکروب‌ها ممکن است از هوا، آب، گل‌خاک، یا ابزارهای آلوده به زخم منتقل شوند.

عدم مراقبت پزشکی مناسب: درمان و مراقبت صحیح از زخم اهمیت دارد. اگر زخم به درستی تمیز نشود، داروی مورد نیاز به موقع تجویز نشود یا بستری نسبت به عفونت آماده نشود، عفونت ریسک بیشتری خواهد داشت.

عوامل داخلی بدن: وضعیت سیستم ایمنی بدن اهمیت دارد. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مثل افراد مبتلا به دیابت، بیشتر در معرض عفونت‌ها قرار دارند.

فرآیند ترمیم زخم: در زمانی که زخم ترمیم می‌یابد، بافت‌های زخمی ضعیف‌تر از بقیه ایجاد می‌شوند. این باعث می‌شود که میکروب‌ها به طور آسان‌تر وارد بافت‌های زخمی شوند.

نوع زخم: برخی از انواع زخم‌ها به دلیل خصوصیات خود، مانند زخم‌های دیابتی و زخم‌ بستر ، به عفونت‌ها حساس‌تر هستند.

تعداد و نوع میکروب‌ها: نوع و تعداد میکروب‌های وارد شده به زخم نقش مهمی در عفونت ایفا می‌کنند. میکروب‌های آلوده کننده ممکن است مقاوم به داروهای ضد عفونی باشند.

درمان و مراقبت دقیق از زخم‌ها به منظور جلوگیری از عفونت اهمیت دارد. اگر علائم عفونتی مانند قرمزی، گرمی، تورم، درد شدید و ترشحات غیرعادی از زخم مشاهده شود، به کلینیک درمان زخم خود مراجعه کنید تا درمان مناسب را شروع کند.

چگونگی پیشگیری از عفونت زخم

آماده سازی پوست
پاکسازی زخم
پروفیلاکسی آنتی بیوتیکی
تکنیک جراحی خوب

پاک کننده های ضد عفونی کننده زخم برای زخم های تمیز یا زخم های کم آلودگی کافی هستند. پروفیلاکسی آنتی بیوتیکی ممکن است برای زخم های آلوده تمیز نشان داده شود و معمولاً برای زخم های آلوده توصیه می شود. آنتی بیوتیک برای زخم های کثیف بخشی از درمان است زیرا عفونت از قبل ایجاد شده است. هنگام تصمیم گیری در مورد آنتی بیوتیک پیشگیرانه موارد زیر را در نظر بگیرید:

از یک آنتی بیوتیک مبتنی بر باکتری های احتمالی برای ایجاد عفونت استفاده کنید
یک آنتی بیوتیک باید نفوذ بافت خوبی داشته باشد تا به زخم درگیر برسد
زمان و طول مدت آنتی بیوتیک – مهم است که غلظت های درمانی در زمان برش، در طول عمل جراحی و در حالت ایده آل چند ساعت پس از عمل به دست آید.

عفونت زخم می تواند بیماری را پیچیده کند، باعث اضطراب شود، ناراحتی بیمار را افزایش دهد و منجر به مرگ شود. تخمین زده می شود که عفونت زخم جراحی منجر به افزایش مدت بستری در کلینیک زخم در حدود 7 تا 10 روز می شود. از این رو پیشگیری و مدیریت عفونت زخم تأثیر عمده ای بر سلامت بیمار و اقتصاد سلامت دارد.

این مراحل به فرد کمک می کند از بریدگی یا زخم در برابر عفونت محافظت کند.

زخم را بلافاصله با ریختن آب تمیز روی آن به مدت چند دقیقه بشویید. سپس پوست اطراف زخم را با آب گرم و صابون تمیز کنید. اگر امکان استفاده از آب تمیز وجود ندارد، زخم را با دستمال مرطوب الکلی درمان کنید.
اجازه دهید پوست در هوا خشک شود.
یک پماد ضد عفونی کننده روی زخم بمالید.
آسیب را با گاز یا پانسمان مناسب دیگری محافظت کنید.

نکات دیگر

حداقل روزی یک بار پانسمان زخم را عوض کنید. اگر مرطوب یا کثیف شد بلافاصله آن را تعویض کنید.
هر روز زخم را به آرامی بشویید.
از استفاده از پراکسید هیدروژن یا ید روی زخم خودداری کنید زیرا ممکن است در برخی افراد باعث تحریک پوست شود. اگر سایر پمادهای ضد عفونی کننده باعث تحریک پوست می شوند، استفاده نکنید.
پوست یا دلمه را نچینید، زیرا می تواند منجر به جای زخم، کندی بهبودی و افزایش خطر عفونت شود.
اگر زخم طی 1 تا 2 روز بهبود نیافت به پزشک مراجعه کنید.

اگر زخمی عفونی بشود چه خطراتی دارد

عفونت های شدیدتر زخم نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند، به ویژه آنهایی که علائم دیگری مانند تب، احساس ناخوشی یا ترشح و رگه های قرمز از زخم دارند.پزشکان می توانند عفونت باکتریایی را با آنتی بیوتیک درمان کنند. برای درمان کامل عفونت و جلوگیری از مقاوم شدن باکتری ها به دارو، فرد باید دوره آنتی بیوتیک را کامل کند.

علاوه بر تمیز کردن، برخی از زخم ها ممکن است نیاز به درمان بیشتری داشته باشند. اگر بریدگی بزرگ یا عمیق باشد، ممکن است پزشک یا پرستار مجبور شود از بخیه برای بستن آن استفاده کند. آنها اغلب می توانند برش های کوچکتر را با چسب پزشکی یا نوارهای نوار ببندند.

اگر زخم حاوی بافت مرده یا کثیف باشد، پزشک ممکن است این بافت را با روشی به نام دبریدمان خارج کند. دبریدمان باید باعث بهبودی شود و از گسترش عفونت جلوگیری کند.افرادی که حیوان گاز گرفتگی یا زخم ناشی از اشیای کثیف یا زنگ زده دارند ممکن است در معرض خطر کزاز باشند و نیاز به تزریق واکسن کزاز داشته باشند.

کزاز یک بیماری بالقوه کشنده است که زمانی رخ می دهد که باکتری های خاصی وارد بدن می شوند و سمومی را آزاد می کنند که بر اعصاب تأثیر می گذارد. علائم کزاز می تواند شامل اسپاسم عضلانی دردناک، قفل شدن فک و تب باشد.

عوامل خطر

بریدگی ها، چریدن ها و سایر شکستگی های پوست زمانی که باکتری ها وارد زخم می شوند و شروع به تکثیر می کنند می توانند عفونی شوند. این باکتری ممکن است از پوست اطراف، محیط خارجی یا جسمی که باعث آسیب شده است باشد.تمیز کردن و محافظت مناسب از زخم برای کاهش خطر عفونت مهم است.

خطر عفونت بیشتر است اگر:

زخم بزرگ، عمیق یا دارای لبه دندانه دار است
خاک یا ذرات خارجی که وارد زخم می شوند
علت زخم گاز گرفتن حیوان یا شخص دیگری بود
علت زخم جراحتی بود که شامل یک جسم کثیف، زنگ زده یا حاوی میکروب بود

برخی از شرایط بهداشتی و عوامل محیطی نیز می توانند خطر عفونت را افزایش دهند. این شامل:

دیابت

سیستم ایمنی ضعیف، مانند افراد مبتلا به HIV یا کسانی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می کنند.
به عنوان مثال، عدم تحرک در افرادی که بیشتر وقت خود را در رختخواب می گذرانند.
افزایش سن – افراد مسن بیشتر در معرض خطر عفونت زخم هستند.

کمبود مواد مغذی و ویتامین

به ندرت، زخم های برش ناشی از روش های جراحی نیز می توانند عفونی شوند. این در حدود 2-4٪ از افرادی که تحت عمل جراحی قرار می گیرند رخ می دهد.

عوارض عفونت در زخم چگونه است

اگر فردی برای عفونت زخم درمان نشود، عفونت می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن سرایت کند که ممکن است منجر به عوارض جدی شود، از جمله:

سلولیت عفونت لایه‌های عمیق‌تر و بافت‌های پوست است و می‌تواند باعث تورم، قرمزی و درد در ناحیه آسیب‌دیده شود. علائم دیگر می تواند شامل تب، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ باشد.

استئومیلیت یک عفونت باکتریایی استخوان است و علائم آن شامل درد، قرمزی و تورم در اطراف ناحیه عفونی است. خستگی و تب علائم دیگری هستند که ممکن است مبتلایان به استئومیلیت را تحت تاثیر قرار دهند.

سپسیس یک واکنش ایمنی شدید است که گاهی اوقات ممکن است با ورود عفونت به جریان خون رخ دهد. سپسیس می تواند منجر به نارسایی های متعدد ارگان ها شود و تهدید کننده زندگی است.