خارش زخم و روش های درمان آن

آیا تا به حال با خارش مداوم زخم‌ها که حتی خواب را از چشمانتان می‌رباید، مواجه شده‌اید؟ خارش زخم یکی از علائم طبیعی فرایند بهبودی است، اما گاهی می‌تواند آزاردهنده و طاقت‌فرسا باشد. در این مقاله جامع، به بررسی علل خارش زخم، روش‌های موثر برای تسکین آن و زمان مراجعه به پزشک می‌پردازیم.

خارش زخم، که در اصطلاح پزشکی به آن “پروریتوس” گفته می‌شود، بخشی طبیعی از روند ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده است. با این حال، خارش شدید می‌تواند منجر به خراشیدن زخم شود که نه تنها فرایند بهبودی را به تأخیر می‌اندازد، بلکه خطر عفونت را نیز افزایش می‌دهد.

در ادامه، با راهکارهای ساده اما موثری آشنا خواهید شد که می‌توانند به کاهش خارش زخم کمک کنند و همچنین خواهید آموخت که چه زمانی نشانه‌های هشداردهنده‌ای وجود دارند که نیاز به مراجعه فوری به متخصصان پزشکی را ضروری می‌سازند.

✅تایید شده توسط دکتران مجموعه درمان زخم

دلایل ایجاد خارش زخم

خارش زخم یک احساس ناراحت‌کننده و تحریک‌کننده است که می‌تواند در محل زخم‌های بهبود‌یافته یا در حال بهبود رخ دهد.

این احساس می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله:

بهبود زخم: زمانی که زخم در حال بهبود است، سلول‌های پوست شروع به تولید و بازسازی می‌کنند که می‌تواند باعث ایجاد خارش شود. این یک فرایند طبیعی است و معمولاً نشان‌دهنده این است که زخم در حال بهبود است.

خشکی پوست: پوست اطراف زخم ممکن است خشک شود و ترک بخورد، که این نیز می‌تواند باعث خارش شود. استفاده از مرطوب‌کننده‌ها می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند.

پاسخ التهابی: بدن به عنوان بخشی از فرایند التهابی برای مقابله با عفونت و ترمیم بافت آسیب‌دیده، مواد شیمیایی خاصی مانند هیستامین ترشح می‌کند که می‌تواند خارش ایجاد کند.

عفونت: در برخی موارد، خارش می‌تواند نشانه‌ای از عفونت باشد. اگر خارش همراه با علائم دیگری مانند قرمزی، تورم، گرما و ترشح مایعات است، ممکن است نشان‌دهنده عفونت باشد و باید توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد.

واکنش به پانسمان یا داروها: برخی افراد ممکن است به مواد موجود در پانسمان یا داروهای موضعی که برای زخم استفاده می‌شود، حساسیت داشته باشند و این می‌تواند باعث خارش شود.

در صورتی که خارش زخم بسیار شدید است یا همراه با علائم دیگری مانند درد شدید، قرمزی زیاد، تورم یا ترشح غیرطبیعی است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق مشخص و درمان مناسب زخم انجام شود.

خارش زخم چه علائمی دارد؟

خارش زخم با مجموعه‌ای از علائم مشخص همراه است که شناخت آن‌ها می‌تواند به مدیریت بهتر این مشکل کمک کند. معمولاً احساس سوزش یا گزگز در اطراف زخم، اولین نشانه خارش است که پس از آن تمایل شدید به خاراندن ناحیه آسیب‌دیده بروز می‌کند.

قرمزی و التهاب اطراف زخم، گرمی ناحیه آسیب‌دیده و گاهی تورم خفیف نیز از علائم شایع هستند. در برخی موارد، پوسته‌ریزی یا خشکی پوست اطراف زخم مشاهده می‌شود که خارش را تشدید می‌کند. بیماران اغلب گزارش می‌دهند که خارش در شب‌ها شدیدتر می‌شود و می‌تواند خواب را مختل کند.

همچنین، خروج ترشحات زرد رنگ یا ایجاد دلمه غیرطبیعی می‌تواند نشان‌دهنده عفونت همراه با خارش باشد. توجه داشته باشید که اگر خارش زخم با تب، درد شدید، خطوط قرمز گسترش‌یابنده از زخم یا بوی نامطبوع همراه باشد، نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد زیرا می‌تواند نشانه‌ای از عفونت جدی باشد.

علائم هشداردهنده که نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند:

تشخیص دقیق و درمان مناسب باید توسط یک متخصص بهداشت و درمان انجام شود. اگر هر کدام از این علائم را تجربه می‌کنید یا نگران وضعیت زخم خود هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

چرا نباید محل زخم را بخارانیم؟

خاراندن محل زخم، اگرچه ممکن است در ابتدا احساس راحتی ایجاد کند، اما می‌تواند عواقب جدی به همراه داشته باشد که روند بهبودی را مختل می‌کند. این عمل به بافت‌های تازه شکل‌گرفته آسیب می‌زند و فرآیند طبیعی ترمیم پوست را به تأخیر می‌اندازد.

همچنین، دست‌ها معمولاً حاوی باکتری‌ها و میکروب‌های مختلفی هستند که با خاراندن زخم، این عوامل بیماری‌زا به ناحیه آسیب‌دیده منتقل می‌شوند و خطر عفونت را به شدت افزایش می‌دهند. این موضوع به‌ویژه در زخم‌های عمیق‌تر یا در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، می‌تواند منجر به عفونت‌های شدید شود.

خاراندن مکرر همچنین می‌تواند به تشکیل اسکار (جای زخم) نامطلوب و برجسته منجر شود که از نظر زیبایی خوشایند نیست. در برخی موارد، این رفتار می‌تواند به چرخه معیوب خارش-خاراندن منجر شود که در آن، خاراندن باعث التهاب بیشتر و در نتیجه خارش بیشتر می‌شود.

بنابراین، به جای خاراندن زخم، بهتر است از روش‌های مناسب برای تسکین خارش مانند استفاده از کمپرس سرد، محصولات مرطوب‌کننده مناسب و در صورت نیاز، داروهای موضعی ضدخارش با تجویز پزشک استفاده شود.

Scratching itchy wounds is strongly discouraged because it can be harmful for a few reasons: it increases the risk of infection, delays the healing process.

خاراندن زخم به شدت منع می شود، چرا که مضر است و می‌تواند ریسک عفونت را افزایش دهد. این امر روی تاخیر فرآیند بهبودی نیز اثرگذار است.

منبع: elastoplast

زخم هایی ک دچار خارش میشوند

انواع زخم‌ها از جمله جراحات سطحی، بریدگی‌ها، خراشیدگی‌ها، سوختگی‌های درجه یک و دو، و زخم‌های ناشی از عمل جراحی معمولاً در مرحله بهبودی دچار خارش می‌شوند. این خارش بخشی طبیعی از فرآیند ترمیم بافت است و معمولاً نشان‌دهنده فعالیت سیستم ایمنی و بازسازی پوست می‌باشد.

زخم‌های بریدگی و خراشیدگی: این زخم‌ها که به دلیل بریدن یا خراشیدن پوست ایجاد می‌شوند، معمولاً در مراحل اولیه بهبود خارش دارند.

زخم‌های جراحی: زخم‌هایی که ناشی از برش‌های جراحی هستند، اغلب در طول فرایند بهبود خارش دارند، به خصوص وقتی که بخیه‌ها یا استاپل‌های جراحی در حال جذب یا حذف شدن هستند.

زخم‌های ناشی از سوختگی: زخم‌های سوختگی، به ویژه در مراحل بهبود، می‌توانند خارش شدیدی ایجاد کنند.

زخم‌های عفونتی: زخم‌هایی که دچار عفونت شده‌اند، ممکن است خارش شدیدتری داشته باشند به دلیل التهاب و پاسخ سیستم ایمنی بدن.

زخم‌های فشاری (زخم بستر): این زخم‌ها که به دلیل فشار مداوم بر روی یک ناحیه از بدن ایجاد می‌شوند، نیز می‌توانند در مراحل بهبود خارش داشته باشند.

زخم‌های ناشی از آلرژی یا درماتیت: زخم‌ها و خراشیدگی‌هایی که به دلیل واکنش‌های آلرژیک یا درماتیت تماسی ایجاد می‌شوند، معمولاً خارش شدیدی دارند.

زخم‌های ناشی از گزش حشرات: گزش حشرات می‌تواند باعث ایجاد زخم‌های کوچکی شود که معمولاً بسیار خارش دارند.

زخم‌های ناشی از عفونت‌های پوستی مانند آبله‌مرغان یا زونا: این نوع زخم‌ها اغلب با خارش همراه هستند و می‌توانند بسیار ناراحت‌کننده باشند.

چگونه می‌توان خارش زخم را کاهش داد؟

خارش زخم می‌تواند تجربه‌ای ناخوشایند در روند بهبودی باشد، اما روش‌های مؤثری برای کاهش آن وجود دارد. یکی از ساده‌ترین راه‌ها استفاده از کمپرس سرد است که با کاهش التهاب و بی‌حسی موقت عصب‌های پوست، خارش را تسکین می‌دهد.

پانسمان مناسب زخم نه تنها از آلودگی‌ها محافظت می‌کند، بلکه از تماس مستقیم با عوامل محرک نیز جلوگیری می‌کند. داروهای ضدخارش موضعی مانند کالامین یا هیدروکورتیزون که با تجویز پزشک استفاده می‌شوند، می‌توانند التهاب و خارش را کاهش دهند.

رعایت بهداشت و شستشوی منظم (اما نه بیش از حد) ناحیه اطراف زخم با آب ولرم و صابون ملایم، به پیشگیری از عفونت که می‌تواند خارش را تشدید کند، کمک می‌کند. همچنین، پوشیدن لباس‌های نخی و گشاد برای کاهش اصطکاک و تحریک زخم توصیه می‌شود.

در نهایت، مشغول کردن ذهن با فعالیت‌های سرگرم‌کننده می‌تواند توجه را از خارش دور کند. اگر خارش تشدید شود یا با علائم هشداردهنده همراه باشد، مراجعه به پزشک ضروری است.

روش های درمان خارش زخم را بشناسید

برای درمان خارش زخم، رویکردهای متعددی وجود دارد که از روش‌های خانگی ساده تا درمان‌های پزشکی را شامل می‌شود.

مرطوب‌کننده‌های طبیعی مانند آلوئه‌ورا یا ژل‌های بدون عطر برای حفظ رطوبت پوست و کاهش خشکی که عامل تشدیدکننده خارش است، بسیار مؤثر هستند.

در موارد شدیدتر، داروهای موضعی مانند پمادهای حاوی کالامین یا هیدروکورتیزون 1% با تجویز پزشک می‌توانند التهاب و خارش را کاهش دهند. آنتی‌هیستامین‌های خوراکی نیز گزینه‌ای مناسب برای کنترل خارش شدید هستند، به‌ویژه هنگام شب که معمولاً خارش تشدید می‌شود.

تغییرات سبک زندگی مانند پوشیدن لباس‌های نخی و گشاد، کنترل دمای محیط، و پرهیز از تعریق بیش از حد نیز در کاهش تحریک پوست و خارش زخم مؤثر است.

شستشوی منظم و ملایم ناحیه زخم با آب ولرم و صابون‌های ملایم، بدون مالش شدید، به پیشگیری از عفونت که می‌تواند خارش را تشدید کند، کمک می‌کند.

در موارد شدیدتر یا مزمن، درمان‌های پیشرفته‌تر مانند پانسمان‌های سیلیکونی، لیزر درمانی یا تزریق کورتیکواستروئید ممکن است توسط پزشک تجویز شود.

به یاد داشته باشید در صورت مشاهده علائم هشداردهنده مانند قرمزی گسترده، ترشح چرکی، تب یا درد شدید، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید زیرا این علائم می‌توانند نشان‌دهنده عفونت باشند که نیاز به درمان فوری دارد.

توجه به این نکات می‌تواند به درمان خارش زخم و تسریع فرایند بهبود کمک کند. اگر با وجود این اقدامات، خارش و مشکلات زخم ادامه داشت، حتماً به پزشک درمان زخم مراجعه کنید.

سوالات متداول